هنردستان: کتاب «مرز پرگهر» و عکسی که نخستین عکس رنگی تاریخ عکاسی ایران معرفی شده در سالگرد درگذشت حسین گل گلاب سراینده سرود «ای ایران» رونمایی می‌شود.
به گزارش هنردستان، کتاب «مرز پرگهر» درباره سراینده سرود «ای ایران»، دکتر حسین گل گلاب، شاعر، مترجم، عکاس، نوازنده، عضو پیوسته فرهنگستان دوره نخست و دوم و گیاه‌شناس، ساعت ۱۸ روز یکشنبه ۲۲ اسفند، همزمان با سالمرگ او در کافه گالری «آ» رونمایی می‌شود. به گفته هومن ظریف – تدوین‌گر کتاب، در این مراسم نخستین عکس رنگی در تاریخ عکاسی ایران با عنوان «پروین بنی‌هاشمی و احمد بنی‌هاشمی» که سال ۱۳۰۳ یا ۱۳۰۴ با دوربین دو کانون گریوسکوپ عکس‌برداری شده است به این کافه گالری تقدیم می‌شود.
بنا بر اعلام، مراسم رونمایی از کتاب «مرز پرگهر» با حضور هما گل گلاب، میلاد کیایی، علیرضا پورامید، علی شیرازی، آرتیکاس معتمدوزیری، سپهر نوروزی، یحیی علوی و هومن ظریف در کافه گالری «آ» واقع در خیابان کریمخان، خیابان آبان، کوچه ارشد برگزار خواهد شد.
در معرفی کتاب «مرز پرگهر» عنوان شده است: «مرز پرگهر» با ۸۰ عکس دیده‌نشده از روح‌الله خالقی، کلنل وزیری، بنان، ابوالحسن صبا، حسین گل گلاب، عبدالعلی وزیری و یحیی معتمد وزیری (مشهور به نوذر در برنامه گلها) و مقدمه سیمین بهبهانی از استادش دکتر حسین گل گلاب در بخش‌های زیر تدوین شده است:
یادی‌از داریوش گل گلاب، هومن ظریف، مهربانان‌همه‌رفتند، سیمین بهبهانی، زندگینامه خودنوشت، حسین گل گلاب، حسین گل گلاب کیست؟، کمیته فرهنگ و تمدن اسلام ایران، نگاهی به تاریخ تولد حسین گل گلاب، احسان خازنی، درباره یکی از بنیانگذاران دانشگاه اراک، پرویز شهریاری، همنفس کلنل، فرید دهدزی، هفت سخن درباره کلنل وزیری، جواد مهدویان، چو گل بودی و گلاب، محمدرضا ممتاز واحد، تاریخچه‌ای برای شکوفایی سرود ای ایران، محمدعرفان رفیعی، چلاجورای چلاجور، رضی چلاجو، استاد کرسی بیولوژی گیاهی، محمدمهدی‌موحدی، روایت نواب صفا درباره خاستگاه سرود ای‌ایران، هومن ظریف، نمونه‌هایی از نگارش دکتر حسین گل گلاب، زبان فارسی در راه سرنوشت، محمد محیط طباطبایی، تصویر جوابیه حسین گل گلاب به محیط طباطبایی، لابراتوار مدرسه مبارکه دارالفنون، دوازده سال در فرهنگستان ایران، شش سال در فرهنگستان، معماری پارتی، جمجمه ابن سینا و تصویر حقیقی او، به قلم حسین گل گلاب، چرا فرهنگستان ادب، گل کرد؟، هومن ظریف، «ای مرزپرگهر» فروغ و «سرزمین زرخیز» یمینی شریف، هومن ظریف، نخستین اجراهای سرود ای ایران، هومن ظریف و بخشی‌از گفتار مستند مرز پرگهر؛ فیلم داستانی که مستند شد!
بخشی از متن این کتاب که به قیمت ۵۰ هزارتومان توسط نشر «اندیشه عصر» عرضه شده است: «دلیل موفقیت «گل گلاب»ها، صرفا بهره‌گیری از تجربیات زبان‌شناسی و تئوریک نیست،بلکه عنایت بسیاری از اعضای فرهنگستان‌های پیشین به انواع هنر، به ویژه هنر موسیقی و ترانه و تصنیف، برای درک درست زبان و لهجه‌های اقوام این سرزمین گسترده، قابل تامل است.
آنها در انتخاب واژگان با یکدیگر چالش داشتند. انتخاب واژگانی که علاوه بر تداعی معنی نزدیک به لغت گذشته، بتواند آهنگ و درنگ کلامی و هجایی داشته باشد، که بدون شناخت موسیقی و ملودی مستتر در هجاها، به لطیفه‌ای بی‌مزه‌ای شبیه است.
اهمیت تسلط بر ردیف موسیقی ایرانی، برای کسانی که می‌خواهند واژگانی معادل ارائه بدهند تا مقبول جامعه باشد، باید مورد تاکید قرار گیرد، زیرا گوشه‌ها و نغمات ردیف موسیقی دستگاهی ایران، ردپایی از فرهنگ نیاکان ما را در خود به یادگار دارند.
دکتر محمد محیط طباطبایی در سخنرانی مورخه ۱۹ مهر ۱۳۵۴، با عنوان «فرهنگستان»، چاپ‌شده در مجله تحقیقات اسلامی، به هسته اولیه اعضای فرهنگستان اشاره می‌کند که همگی علاوه بر ادیب بودن، از موسیقیدان‌های زمان خود بوده‌اند: «در ۱۳۰۴ که شاگرد دارالفنون بودم به وسیله استاد ارجمندم آقای حسین گل گلاب، که از شاگردان موسیقی و دوستان کلنل علینقی خان وزیری بود با مدرسه عالی موسیقی آشنا شدم. کلنل روزی دفتری داد که مطالب آن را پاکنویس کنم. این دفتر صورت مذاکرات آکادمی ادبیات و صنایع مستظرفه بود که سال پیش در محل مدرسه موسیقی برای کمک به وضع اصطلاحات مورد نیاز مدرسه تاسیس شده بود. در صورت جلسه‌هایی که می‌نوشتم اسامی حاجی شمس العلماء ربانی، حاج سیدنصرالله اخوی، میرزا عبدالعظیم خان قریب، میرزا محمود عرفان، غلامرضا رشید یاسمی و سعید نفیسی و حسین گل گلاب به خاطرم است. مذاکرات جلسه‌ها غالبا درباره کارهای مقدماتی و طرح کار فرهنگستان دور می‌زد. مرحوم شمس العلماء نیز مطلبی درباره پیوند موسیقی و شعر تهیه کرده بود که بعدها مرحوم روح‌الله خالقی آن را به چاپ رسانید. این فرهنگستان در اواخر همان سال تعطیل شد و نمی‌دانم که آیا تجدید جلساتی کرد یا نه ولی همین‌قدر می‌دانم که در آتش‌سوزی که در محل جدید مدرسه روی داد، اسناد و اوراق مزبور سوخت.»
در واقع با استناد به این قبیل سخنان است که درمی‌یابیم همه اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دغدغه موسیقایی داشتند و نه تنها همانند اعضای فرهنگستان امروز، همانند کارمندان، خود را در اتاقی فرسنگ‌ها دور از کنسرت‌های موسیقی برای معادل‌یابی واژگان محبوس نمی‌کردند، بلکه اگر موسیقیدان نبودند، شنوندگان حرفه‌ای موسیقی بودند!»
منبع: خبرگزاری ایسنا
