ایرج ضیایی شاعر پیشکسوت، با این توضیح که کتاب “جنون دارد این دوچرخه” را در انتشارات سیب سرخ در دست چاپ دارد به هنرآنلاین گفت: این مجموعه حاوی 10 شعر بلند چاپ شده و نشده است. البته برخی اشعار نشر نیافته پیش از این در مطبوعات ارائه شدند.
او با بیان اینکه قدیمیترین شعر کتاب “شبهای شمالی من” نام دارد، تصریح کرد: این اثر حدودا متعلق به سال 1350 است از کتاب “شمالیها” که چاپ نشد و تنها چند شعرش باقی ماند. شعر “باید از دنیا پیاده شوم” که در این اثر ارائه شده نیز به سال 1353 برمیگردد که همین سال در مجله “تماشا” تحتنظر منوچهر آتشی نشر یافت.
ضیایی با این توضیح که شعر “مارلیک” نیز در سال 1362 با زبانی متفاوت سروده شده و به اساطیر و ادبیات بومی این منطقه اشاره دارد، افزود: شعر “جنون دارد این دوچرخه” که عنوان کتاب از آن برگرفته شده را در سال 1396 سرودم. این شعر یکی از پرنشانهترین شعرهای بلند من به لحاظ “نشانهشناسی” است.
او ادامه داد: یک دوچرخه روسی داشتیم که متعلق به پدرم بود. من نوجوانیام را با این دوچرخه در تالش سپری کردم. پدرم مرا با آن میگرداند به مرور که خودم توانایی بدست آوردم، دوچرخه را بعدازظهرها وقتی پدر خواب بود، برمیداشتم و در حیاط خانه تمرین میکردم. شبهای تابستان تالش نیز خلوت بود و با دوچرخه در خیابان بالا و پایین میرفتم. همیشه آرزویم بود در بزرگسالی، در رویاها، در خوابهایم، در شعرهایم و به هر شکلی سوار این دوچرخه شوم و آسیا را با آن دور بزنم. خاطراتم از پدرم نیز در شعر “جنون دارد این دوچرخه” حضور دارد اما همچنان احساس میکنم ناتمام مانده است. در 12 سالگیام این دوچرخه فروخته شد و آرزوهایم در همین زمان ناتمام ماند ولی در من زنده ماند تا سال 96-97 که این شعر ظاهر شد.
ضیایی با بیان اینکه در بیشتر شعرهای بلند و کوتاهاش حس خاطرات خانوادگی و آنچه که پشت سر او و اجدادش قرار دارد مانند زیست بوم، تاریخ و جغرافیای زندگی فراوان مطرح است، افزود: در اشعار کتاب “جنون دارد این دوچرخه” اشیا هم بهوفور حضور دارند. آنچه تحتعنوان شعرهای بلند در این کتاب منتشر میشود به دور از فضای عمومی و کلی شعرهای من نیست؛ حتی قدیمیترین شعرهای این کتاب، منتها زبان در اشعار متفاوت شده است.
او در پاسخ به این پرسش که چرا تصمیم به چاپ این اثر گرفته است، گفت: تا قبل از سال 1371 که سال سرایش شعرهای “حرکت ناگهانی اشیا” است حدود 10 دفتر شعر داشتم که به دلایل متعدد امکان چاپشان فراهم نشد. در آن سالهای جوانی همان شعرها مورد توجه بود. حتی دو شعر از همان دوره در جنگ شماره 10 ویژه شعر ایران و جهان به چاپ رسید. حالا فقط چند شعر از آن دوران که هرگز به چاپ نرسیده یا فقط در مطبوعات چاپ شده در این مجموعه گردهم آمدهاند تا روال شعرهای بلندم مشخص شود. البته چند شعر هم از گزینه اشعارم انتخاب شده است.
ایرج ضیایی از شاعران باسابقهای است که با ارائه ایده شعر اشیا توانست تاثیری عمیق بر شعر دهه هفتاد بگذارد. “حرکت ناگهانی اشیا”، “سکوها خالی است”، “زیر پای همهمه”، “سبک نمیشود این وقت”، “همیشه کنارت یک صندلی خالی هست”، “این پرنده از دوران سلجوقیان آمده است” و “گزینه اشعار” از کتابهای نشر یافته اوست.