از کرونا تا اعتراض و رضایت مهرجویی
نسرین بختیاری: موضوع اکران همیشه یک چالش برای سینمای ایران محسوب میشد؛ چه زمانی که فیلمها در صف اکران میماندند و زود به زود اکران میشدند و فیلمسوزی اتفاق میافتاد، چه حالا که ورق اکران با همهگیری بیماری کرونا برگشت و بسیاری از کسبوکارها از جمله سینما با آسیب مواجه شدند و حتی زنگ تعطیلی بسیاری از سینماها که در شرایط عادی هم بازده مالی مناسبی نداشتند، به صدا درآمد.
به گزارش هنردستان، در سال 1400 حداقل تا نیمه دوم، سینمای ایران با بیماری کرونا مانند سال 99 درگیر بود. برای پرداختن به اتفاقات اکران 1400 باید از سال 99 شروع کنیم. اواخر اسفند سال 99، پس از کش و قوسهای بسیار، پنج فیلم «خورشید»، «خون شد»، «لاله»، «هفته ای یکبار آدم باش» و «تکخال» برای اکران نوروز معرفی شدند که حتی 200 میلیون تومان هم فروش نکردند. متأسفانه هنگام نوروز، بر اساس تصمیم ستاد کرونا سینماها دوباره تعطیل شد اما 11 فروردین وقتی تصمیم گرفتند که گروه شغلی سینما از دسته سوم به دسته دوم که در زمان کرونا اجازه فعالیت دارند، منتقل شوند، دوباره سینماها باز شد.
اکران این پنج فیلم با قرمزشدن گاه به گاه شهرها و تعطیلی چهارماه ادامه داشت و با این وجود مجموع فروش این فیلمها حتی به پنج میلیارد هم نرسید. به طور کلی براساس آمار خسارت وارد شده به حوزه هنر و رسانه در شش ماهه اول سال 99 حدود 3 هزار میلیارد تومان بوده که نزدیک به نیمی از این آمار مربوط به حوزههای هنری و سینمایی است که احتمالا این آمار تا به حال افزایش هم یافته است.
اواخر بهار و ابتدای تابستان تلاشهای زیادی صورت گرفت که یک تا دو فیلم کمدی روی پرده بروند و سازمان سینمایی هم قرار شد که حمایت پنج میلیاردی برای این فیلمها در نظر بگیرد که در نهایت «درخت گردو» و «دینامیت» راضی شدند، اما تغییر در نحوه پرداخت این حمایت مالی موجب شد که سازندگان این فیلمها از اکران پشیمان بشوند و در نهایت «دینامیت» با رایزنیها از دهم تیرماه روی پرده رفت که با فروشی بیش از 58 میلیارد جزو پرفروشترین فیلمهای امسال شد. بالاخره «درخت گردو» هم از شهریور راهی پرده سینماها و چرخه اکران شد.
در این مدت، چند فیلم دیگر نظیر «گیسوم»،«سیاه باز»،«مدیترانه»،«کلهپوک» و «قصه عشق» اکران شد که به طور طبیعی فروش خوبی نداشتند. فروش کل سینما تا روز 22 اسفند 1400 هم حدود 152 میلیارد تومان با تعداد مخاطب 6 میلیون و 774 هزار نفر بوده است. در مجموع امسال، حدود 45 فیلم روی پرده رفتند که از این تعداد، تنها ۱۳ اثر سینمایی، فروش بالای یک میلیارد تومان داشتند.
در کل، سه فیلم «دینامیت» مسعود اطیابی با بیش از 58 میلیارد تومان،«گشت ارشاد» سعید سهیلی با بیش از 42 میلیارد و «قهرمان» اصغر فرهادی با بیش از 12 میلیارد تومان جزو پرفروشترین فیلمهای امسال شدند. «صحنهزنی»،«منصور»،«شهر گربهها»،«بیهمهچیز»،«آتابای» اکران شدند و «عنکبوت» هم به تازگی اکران شده است.
برای نوروز امسال هم فیلمهای «موقعیت مهدی» به کارگردانی هادی حجازیفر،«شادروان» به کارگردانی حسین نمازی،«قدغن» به کارگردانی مجید مافی،«روز صفر» به کارگردانی سعید ملکان،«گل به خودی» احمد تجری،«سگبند» ساختهی مهران احمدی،«مرد بازنده» اثر محمدحسین مهدویان و در نهایت یک فیلم مستند با موضوع سقط جنین به نام «خونریزی» به کارگردانی محمدرضا خوشدلفر اکران میشوند که اکران برخی از آنها از نیمه اسفند 1400 شروع شده است.
قیمت بلیت تعیینشده برای اکران این فیلمها ابتدا 50 هزارتومان تعیین شد اما وقتی وزارت ارشاد بلیت 45 هزار تومانی را مصوب کرد، نیمبهاشدن سانسهای اول منتفی شد. یک موضوع جالب آنکه این قیمت بلیت برای کسانی است که به صورت مستقیم به گیشه بلیت مراجعه میکنند و اگر بخواهند به صورت غیرحضوری از سایتهای پیشفروش خرید کنند، باید 47 هزار تومان پرداخت کنند؛ یعنی ظاهراً سامانههای فروش بلیت مجاز شدند علاوه بر قیمت مصوب، 4 درصد کارمزد به عنوان خدمات خرید غیرحضوری از خریداران دریافت کنند. پرداخت این هزینه، قبلاً به عهده سینمادار بود اما حالا باید مخاطبان آن را بپردازند. از بین این فیلمها «موقعیت مهدی»،«شادروان» و «مرد بازنده» جزو آثاری بودند که در جشنواره فیلم چهلم شرکت کردند.
حاشیههای یک اعتراض
در جریان اکرانهای نوروزی، قبل از آنکه فیلمهای فعلی، به عنوان فیلم اصلی انتخاب شوند، دو فیلم «علفزار» و «لامینور» نیز در این فهرست قرار داشتند که به یکباره کنار گذاشته شدند و فیلمهای «سگ بند» و «گل به خودی» جایگزین شدند. اکران فیلم «لامینور» قرار بود قبل از کرونا اتفاق بیفتد، اما کرونا همه چیز را بهم ریخت و امسال هم گفته شد که پروانه نمایش فیلم مهرجویی دوباره باید بررسی شود که این موضوع یک جنجال در شبکههای اجتماعی به وجود آورد که ابتدا مهرجویی با صدایی لرزان و خشمگین مجبور به واکنش شد و پروانه نمایش خود را نشان میداد و در پی این جریان حبیب ایل بیگی معاون سازمان سینمایی گفت که این فیلم نه توقیف است و نه مشکلی برای اکران در آینده دارد. پس از تمدید و صدور پروانه نمایش فیلم مهرجویی، او در ویدئویی دیگر از حمایت سینماگران در این جریان تشکر کرد و گفت به من اطلاعات اشتباه داده شد و قرار است که این فیلم از عید فطر اکران شود.
اکران آنلاین
اکران آنلاین با اینکه راهکار بسیار خوبی برای افزایش تعداد مخاطبان بدون خطر کروناست، در نیمه اول امسال خیلی کم فروغ شد. این شیوه اکران در پلتفرمهای اینترنتی تقریباً برای مدتی با حذف دکمه اکران برخط رو به خاموشی رفت تا اینکه با نمایش فیلمهای «شنای پروانه» و «خورشید» جان دوبارهای گرفت. متأسفانه هنوز مشکل قاچاق، تکثیر و کپی رایت فیلمها هنگام اکران، در شبکههای مجازی برای تهیهکنندگان فیلم نگرانی ایجاد میکند و همه تهیهکنندگان تن به اکران آنلاین نمیدهند.
سینمای سال 1400 با آمدن محمد خزایی به عنوان رئیس سازمان سینمایی با تغییراتی مواجه شد که حضور او به عنوان یک تهیه کننده سینمایی کاربلد نوید روزهای بهتر را میداد که در عمل این اتفاق نیفتاد و شاهد بینظمیهای متعددی از جشنواره فجر تا اکران فیلمهای نوروزی بودیم.
نسرین بختیاری