این‌که ستارگان سینما هر از گاهی کمی از حرفه‌ی اصلی خود فاصله بگیرند و به رشته‌های هنری دیگری بپردازند، تنها مختص ایران نیست اما گویا این‌جا بیش از سایر نقاط دنیا با چنین پدیده‌یی روبه‌روییم. چندی پیش، آلبومی شامل قطعه‌های شنیداری کوتاه و شاعرانه از «رضا بابک» به بازار آمد که حاوی ۳۶ قطعه از دل‌نوشته‌ها و شعرگونه‌های بابک است و مهدی زارع (نوازنده و آهنگ‌ساز) برای هر کدام از قطعات، آهنگی ساخته. به این بهانه، مروری کوتاه داشته‌ایم بر فعالیت برخی دیگر از بازیگران سینمای ایران که به سرودن شعر، نوشتنِ داستان یا ترجمه آثار ادبی اقدام کرده‌اند.
حسین پناهی
ورود بازیگران سینما به عرصه‌ی ادبیات، پیش از انقلاب چندان باب نبود و در واقع این رویه، از اوایل دهه‌ی هفتاد آغاز و جدی شد؛ زمانی که نخستین‌بار زنده‌یاد «حسین پناهی» مجموعه‌سروده‌هایش را با نام «من و نازی» منتشر کرد و با آثار دیگری مانند «ستاره‌ها» و «خروس‌ها و ساعت‌ها» (مجموعه‌قصه) ادامه داد. اشعار پناهی،که به مکتب «رمانتیسم» نزدیک است، چندان وابسته به آرایه‌های ادبی نیست و بیش‌تر در قالب «سپید» و «موج نو» سروده شده‌اند.
رضا بابک
رضا بابک درباره‌ی مجموعه‌ی دل‌سروده‌هایش با نام «برف، راه، بی‌ردپایی»،گفته آثار این مجموعه، دل‌نوشته‌های او پس از انقلاب نوشته یا سروده شده‌اند و عمده‌ی آن‌ها مربوط به ۱۰ تا ۱۵ سال گذشته‌اند. این بازیگر گفته:«من شاعر نیستم، نقاش هم نیستم.گاهی وقتی فیلمی می‌بینم، یا اتفاق خاصی رخ می‌دهد و احوالم دگرگون می‌شود، تفکر و حسی در من جاری می‌شود که آن را در دنیای کلمات یا رنگ نشان می‌دهم».
این بازیگر قبلاً نیز در موسسه‌ی «نوین‌کتاب گویا» دو اثر «قاشق چای‌خوری» (نوشته‌ی هوشنگ مرادی‌کرمانی) و «پیاله‌یی چای بنوش» (علی کرمی) را به صورت شنیداری خوانده بود.
افسانه بایگان
سال85 این بازیگر، دفتر شعری با عنوان «مهر مکتوب» را در نشر «ایشیق» به چاپ رساند که البته انعکاس ادبی چندانی به دنبال نداشت. نقدهای حرفه‌یی بر این دفتر شعر، حاکی از ظهور شاعری مبتدی بود که گه‌گاهی رد پای شاعران مختلف (از سعدی تا نیما) در شعرهایش به چشم می‌خورد.
مریم پالیزبان
او که با فیلم «نفس عمیق» در سینما شناخته شد، مجموعه‌شعر «خواب‌های من هر روز صبح با دیدن تو تعبیر می‌شوند» را در نشر «بن‌گاه» منتشر کرد. معروف‌ترین شعر پالیزیان،که در سکانسی از فیلم «نفس عمیق» هم خوانده شد، به این شرح بود:«هر صبح/ قبل از این‌که خورشید بیرون بیاید/ و با نورش داد بزند «من قوی هستم»/ از جایم بلند می‌شوم/ اشک‌های دیشبم را پاک می‌کنم/ تمام کسانی را که دوست دارم، بیدار می‌کنم/ برای صرف صبحانه به آشپزخانه می‌برم/ در را روی‌شان قفل می‌کنم/ و همه‌ی آن‌ها می‌فهمند که گول خورده‌اند! آن‌جا حمام است! آن هم حمام آب سرد!/ همه‌چیز را آتش می‌زنم/ سرم را می‌تراشم/ داد می‌زنم:/«من قوی هستم»/ خورشید می‌ترسد/ و دیگر بیرون نمی‌آید».
امیر آقایی
این بازیگر سینما و تلویزیون در سرودن شعر از همکارانش فعال‌تر بوده و تا امروز اشعار بسیاری چاپ کرده که می‌توان به مجموعه‌های «بیدها در باد»،«دختر ماه هفتم» و «می‌توانستم سر به‌هوایت باشم» اشاره کرد. او تجربه‌ی همکاری با ناشران تخصصی شعر را نیز دارد و مجموعه‌ی «زمان به وقت ما همیشه ابتدای نیمه‌شب است» را با نشر نیماژ به چاپ رسانده است.
تینا پاکروان
پاکروان،که بیش‌تر به واسطه‌ی ساخت فیلم‌هایی مانند «خانوم» و «نیمه‌شب اتفاق افتاد» مشهور است، ترجیح داده در حوزه‌ی چاپ کتاب، برای کودکان و نوجوانان بنویسد.کتاب «دیشب خدا را عاشق کردم» و مجموعه‌شعر «دیشب در حوالی یک انار گم شدم» از جمله آثار این کارگردان در زمینه‌ی ادبیات هستند.
لیلا اوتادی
اوتادی نیز مجموعه‌شعری با نام «در بهشتی که کلاغی نیست، مترسک هم نیست» را توسط نشر مروارید منتشر کرد که ۳۵ قطعه شعر سپید را به دو زبان فارسی و انگلیسی در برمی‌گیرد. اهالی فرهنگ و ادب، از محتوای کتاب اوتادی، با عبارت «بسیار ضعیف» یاد کردند.
افسر اسدی
این بازیگر،که سال‌ها پیش با ایفای نقش در فیلم «روسری‌آبی» خوش درخشیده و به شهرت رسیده بود، مدت‌هاست که کم‌کار شده و اوقات خود را وقف ادبیات کرده است. او مجموعه‌شعر «چوب حراج» را در کارنامه‌های فعالیت‌های غیرسینمایی‌اش دارد که در سه بخش غزل، نوسروده و اشعار پراکنده چاپ شده‌اند. «چوب حراج» یکی از سروده‌های این مجموعه است:«کهن‌ترین سروده‌ی من شعر نوست/ برای عرضه‌ی آن، نرخ تازه می‌خواهم/ هر واژه یک ریال/ نداریم مشتری؟/ آتش زدم به مال/ اینک بخوان و ببر/ شیرین و سرخ، نغز/ بی‌دانه و بی‌مغز/ آبدار!/ ببر نوبر بهار…!».
البته اسدی در عرصه‌ی ادبیات، فقط به این مجموعه اکتفا نکرده و پا را فراتر از این گذاشته و به خبرگزاری‌ها گفته مشغول منظوم‌کردن رمان «کلیدر» (محمود دولت‌آبادی) است!
فهرست بازیگرانی که سابقه‌ی سرودنِ شعر یا نگارش داستان دارند، بیش از ظرفیت ما برای مرور همه‌ی آن‌هاست اما به‌صورت خلاصه می‌توانیم از اندیشه فولادوند با مجموعه‌شعر «عطسه‌های نحس»، الهام پاوه‌نژاد با «هشت صبح هشت اسفند»،کیکاوس یاکیده با مجموعه‌های «بانو و آخرین کولی»،«سایه در میان دری نیمه گشوده» و «کولی، پیراهن تنگ یک خواب بلند»، مسعود کیمیایی با «زخم عقل»، الهام پاوه‌نژاد با «هشتِ صبحِ هشتِ اسفند» و رضا فیاضی با «بازیگر» به عنوان دیگر بازیگرانی نام ببریم که در حال‌وهوای شاعری قلم زده‌اند.
پاوه‌نژاد و نیکی کریمی علاوه بر سرودنِ شعر، هر کدام آلبومی از اشعار فروغ فرخزاد را با عناوین «کجاست خانه‌ی باد؟» و «تولدی دیگر» خوانده و منتشر کرده‌اند.
همچنین هنرمندان نامداری مانند زنده‌یاد داریوش اسدزاده، رضا کیانیان، مرجان شیرمحمدی، ترانه علیدوستی، نگار جواهریان و محمدعلی سجادی با نگارش داستان کوتاه، رمان و ترجمه‌ی آثار ادبی جهان،کتاب‌هایی را به نام خود ثبت کرده‌اند.
