«اربعین» بِرَند گردشگری دینی است!
صنعت گردشگری در تفاهم ملتها، توسعهی پایدار، حفظ میراث و رضایت فردی امری بسیار تاثیرگذار است و بازاریابی گردشگری، با حفظ منافع توسعه پایدار میتواند تاثیرات اقتصادی چشمگیری در رفاه حال مردم بومی داشته باشد. قرآن کریم به شیوهای فراگیر به مسالهی گردشگری،گردش و سیاحت توجه دارد و آن را امری پسندیده میداند. در 14 آیه، مستقیماً امر به گردشگری میفرماید و این نشان از ارزش معنوی بالای «سفر» از دیدگاه خداوند متعال دارد. واژههای «سیروا» و «یَسیروا» مردم را به سفرکردن در زمین همراه با تأمل دعوت میکند. دین و معنویت از دیرباز از جمله انگیزههای رایج سفر درمیان آدمیان بوده و در عصر حاضر نیز بسیاری از افراد با اتکا بر دلایل دینی به سفر میپردازند. مقصد بسیاری از این سفرها، اماکنیست که میزبان رویدادهای دینی هستند؛«رویدادهایی که در حال حاضر اهمیت بسیار بالایی در جذب گردشگری در مقیاس بینالمللی دارند و یکی از مقاصد مهم گردشگری دینی به شمار میآیند».
در ادبیات مطالعات گردشگری، مفاهیمی نظیر گردشگری دینی،گردشگری زیارت،گردشگری فرهنگی،گردشگری معنوی و حتی گردشگری میراث فرهنگی نیز به کار برده شده است.گردشگری دینی یکی از قدیمیترین اشکال گردشگری به شمار میآید. طبقهبندیهای مختلفی از این نوع گردشگری وجود دارد، از جمله تورهای زیارتی، سفر گردشگری داوطلبانه تبلیغاتی که مردم کمکهای خود را در راستای رفعِ نیازهای متفاوت انسانی پیشنهاد میدهند و سفرهای مبتنی بر تبادل گروهی که اهمیت آن، وجود زبان مشترک برای عبادت یا سخنرانی توسط سخنرانان است. مطالعه ادبیات پیشین،گواه این موضوع است که رویدادهای دینی، برای افرادی که انگیزهها و تمایلات دینی غالب دارند و نیز افرادی که به جنبههای فرهنگی رویداد دینی علاقهمندند، یک عامل جاذبه نیرومند محسوب میشود. در اینگونه رویدادها، تاثیر حضور شرکتکنندگان است که به گردشگری، رنگ و جلا میبخشد. در واقع، رویداد اربعین رویدادی صلحطلبانه است که اثرات عظیم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی را، چه در سطح ملی، چه منطقهای و چه در سطح فراملی به ارمغان میآورد. همچنین نکتهی حائز اهمیت اینجاست که ما میتوانیم داوطلبانهبودن را در رویدادهای فرهنگی و مذهبی به عنوان نوعی مشارکت اجتماعی خودبهخودی در نظر بگیریم که روابط گستردهای برای مدیریت مقصد دارد. در این مفهوم، رویدادهای خاص و داوطلبانهی بیشتری به سبب اهمیت و عظمت این پدیده، به تحقق میپیوندد. حضور میلیونها نفر در راهپیمایی اربعین،کلید موفقیت و دروازه توسعه گردشگری دینی و معنویت است، آنچنان که اساتید و محققان اشاره میفرمایند:«اربعین» برند گردشگری دینی است که میتوان با فراهمآوردن فضایی مناسب، بستر مهاجرت گردشگران مذهبی با رعایت اصول اخلاقی را آماده و با بستن قراردادهای بینالمللی،گسترش تمدن و مذهب در آن منطقه را محقق و مقصد را آمادهی رشد و تعالی کرد.