تا پیر نشوی، نمی‌دانی پیری چیست!
دوشنبه، یکم خردادماه سال جاری، جشن یکصدمین زادروز استاد محمدعلی موحّد با حضور اعضای پیوسته و وابسته،گروهی از اعضای هیئت‌علمی و پژوهشگران فرهنگستان و همچنین خانواده و همکاران استاد موحّد در فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار شد.
بنا بر گزارش سایت هنردستان به نقل از روابط‌عمومی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در جشن صدسالگی استاد «محمّدعلی موحّد» گفت: امروز را روز فرخنده‌ای برای خانوادۀ زبان و ادب فارسی می‌دانم، از آن جهت که به مناسبت صدسالگی استاد موحّد گرد هم آمده‌ایم. پیش از این‌که به خود استاد تبریک بگویم از خدا می‌خواهم سایۀ او و سایۀ سایر استادان بر سر فرهنگ ایران‌زمین و جمع فرهنگستان زبان و ادب فارسی مستمر و مستدام باشد.
رئیس فرهنگستان با اشاره به شخصیّت چندوجهی محمدعلی موحّد گفت: طبعاً سخن‌گفتن دربارۀ فضایل استاد موحّد وقت مبسوطی می‌خواهد و فرد توانایی که احاطه به جهات مختلف شخصیّت ایشان داشته باشد، ولی بنده وجود ایشان را یک نعمت بزرگ برای کلّ فرهنگ ایران می‌دانم و حضورشان را در فرهنگستان افتخار می‌دانم و خوشحالم که بیش از پنجاه سال است که از ارادتمندان ایشان هستم.
رئیس فرهنگستان ادامه داد: استاد موحّد بیش از هشتاد سال است وجودشان منشاء خلق آثار علمی و فرهنگی در کشور است. در کنار این جنبۀ علمی، ذوق ادبی و اعتدال در فکر و توجه به ظرایف در نگارش، در ترجمه و در سخن‌گفتن و دقّت در کلام برای همۀ ما درس‌آموز است امّا آن‌چه در شخصیت ایشان می‌درخشد اخلاق معنوی و انسانی استاد است. هر کس با ایشان آشنایی و سر و کار داشته باشد، متوجه خلقیات و روحیۀ وارسته و ارجمندشان می‌شود. وجود ایشان کیمیایی است که به همۀ فضائل دیگر ارزش مضاعف می‌بخشد.
محمدعلی موحّد ضمن تشکر برای برگزاری جشن تولدش گفت: بحثی است که تئوری توطئه چیست و شما امروز البته بعد از صد سال، من را با این تئوری به این مجلس کشاندید. من عریضه‌ای فرستاده بودم خدمت رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و فکر می‌کردم امروز برای پیگیری آن جلسه داریم.
او افزود: من معتقدم پیری و سالخوردگی مثل عاشقی می‌ماند تا عاشق نشده‌ای نمی‌دانی عشق چیست و تا پیر نشوی نمی‌دانی پیری چیست؟! بله هر آن مقدار که پیر شدی می‌توانی راجع به پیری حرف بزنی، هر قدر که در راه پیش بروی راه را می‌شناسی.
موحّد در ادامه دربارۀ اهمیت گونۀ مرثیه در ادب فارسی گفت: در ادب فارسی بحثی داریم به نام مراثی و در مراثی بحث جالبی داریم دربارۀ خودمرثیه‌سرایی. بسیاری از شاعران برای خود مرثیه گفته‌اند. شیخ‌الشعرا رودکی با سرودن قصیده «مرا بسود و فرو ریخت هرچه دندان بود» به نوعی برای خود مرثیّه‌سرایی کرده و به نوعی بنیان مرثیه‌سرایی برای خود را در ادب فارسی گذاشته است.
او افزود: هم‌زمان با او کسائی مروزی نیز با مادۀ تاریخ تولدش مرثیه‌سرایی کرده است. در ادب فارسی بسیاری از شاعران برای خود مرثیه‌سرایی کرده‌اند. پرسش این است چرا شاعر برای خودش مرثیه می‌سراید؟
او ادامه داد: مرثیه استغاثه است، مرثیه استرحام است. لحن گفته را شما ببینید استغاثه می‌کند، استرحام می‌کند که به این روز افتاده‌ام! ببینید. «نهیب مرگ بلرزاندم شب و روز/ چو کودکان بدآموز را نهیب دوال».
او افزود: مولانا در بحث‌هایی که راجع به پیری دارد یک تعبیری دارد که آمده دارد می‌برد. مساله این است تمام مواهب الهی وقتی به آدم می‌رسد به سن‌وسال من که می‌رسد همۀ مواهب انسان همین‌جور به صف بر لب بام عمر می‌ایستند، مثل ارکستر. هماهنگ با هم می‌ایستند و پر می‌کشند و می‌روند و دیگر برنمی‌گردند. مرثیه این است.
عضو پیوستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی افزود؛ چرا عیادت مریض می‌روید؟ عده‌ای برای ثواب اخروی می‌روند، ولی گذشته از این سوابق اخروی چه معنا دارد رفتن به عیادت مریض؟ این کار در واقع روحیه‌دادن به مریض و قوت قلب‌دادن است. ذات آدمی این‌جور خلق شده که نیاز عاطفی شدیدی دارد، این‌که ببینند کسانی دور و برش هستند و هوایش را دارند، ولو به لفظ باشد و عملی نباشد. پیرنوازی برای روحیه‌دادن به پیرمرد است و به او قوت قلب می‌دهد.
محمدعلی موحّد در پایان گفت: خیلی ممنونم، لطف کردید امّا چرا غافلگیر کردید؟! اگر از قبل می‌دانستم، یکی و دو روز هم دلم خوش بود که همچنین مراسمی برگزار خواهد شد. خیال کردم برای جلسۀ اداری دیر کرده‌ام، اگر می‌دانستم برای جشن تولّدم است از دیشب می‌آمدم این‌جا می‌خوابیدم! خب بله همچین نعمتی کم‌تر نصیب کسی می‌شود. بزرگ‌ترین نعمت خداوند به قول سعدی این است که مقبول دیگران واقع شود، جایی در دل دوستان و آشنایانش داشته باشد.
در این مراسم جمعی از اعضای پیوسته و وابستۀ فرهنگستان زبان و ادب فارسی، استادان فتح‌الله مجتبائی، علی رواقی، محمود عابدی، حسین معصومی همدانی، محمد سرور مولایی، محمد دبیرمقدم، موسی اسوار، محمدرضا ترکی، مسعود جعفری‌جزی، محمدرضا نصیری، همچنین گروهی از اعضای هیات علمی و پژوهشگران فرهنگستان، خانواده و همکاران استاد محمدعلی موحّد در فرهنگستان زبان و ادب فارسی حضور داشتند.
