جنسیت ارجحیت دارد یا انسانیت؟
کارگردان فیلم سینمایی «پسر انسان» معتقد است در این اثر تلاش داشته تا مخاطب را درمقابل خودش قرار بدهد و با این پرسش مواجه بکند که انسانیت ارجحیت دارد یا جنسیت؟ و به این ترتیب درباره بخش پنهانی از جامعه صحبت کرده است.
به گزارش سایت هنردستان، اکران ویژه فیلم سینمایی «پسر انسان» به کارگردانی و نویسندگی سپیده میرحسینی و سرمایه‌گذاری وحید دلیلی همراه با نشست «چالش‌های تطبیق جنسیت در ایران» با حضور روان‌شناسان، روان‌پزشکان و مددکاران اجتماعی در پردیس سینمایی چارسو، عصر چهارشنبه ۱۴ تیر ۱۴۰۲ برگزار شد.
این فیلم داستان شخصیتی به نام آذر است که بعد از به دنیا آوردن دخترش تغییر جنسیت می‌دهد و او را در نقش پدر، بزرگ می‌کند.
مهدی صابری (روان‌پزشک و رییس اسبق بخش روان‌پزشکی پزشکی قانونی)، هاجر پهلوانی (روان‌شناس بالینی با تخصص مشکلات هویت جنسی)، طیبه دهباشی (مددکار اجتماعی فعال در زمینه مشکلات هویت جنسی)، سپیده میرحسینی (نویسنده و کارگردان)، وحید دلیلی (سرمایه‌گذار) و سایه افضلی (مجری و گوینده) در این نشست حضور داشتند.
سپیده میرحسینی (نویسنده و کارگردان) این فیلم در ابتدای نشست درباره علت ساخت این اثر بیان کرد: پرداختن به افراد خاص مانند ترنسکشوال‌ها همیشه برایم یک دغدغه بود و این درحالی است که به آنها کم پرداخته شده و چالش‌ها و مشکلاتشان همیشه در حاشیه بوده است، چه در سینما چه در کتاب‌ها و رمان‌ها.
او ادامه داد: سعی کردم در پسر انسان مخاطب را درمقابل خودش قرار دهم و بپرسم که جنسیت ارجحیت دارد یا انسانیت؟ این فیلم حاصل تلاش یک گروه است و تولید و تهیه آن کار ساده‌ای نیست. اینکه ما توانستیم درباره بخش پنهانی از جامعه صحبت کنیم اتفاق مثبتی است.
میرحسینی با اشاره به اینکه این فیلم در گروه سینمایی هنر و تجربه اکران می‌شود،گفت: تعداد سانس فیلم‌هایی که در گروه هنرو تجربه اکران می‌شود،کم‌تر از سینمای بدنه است. بنابراین نیازمند تبلیغ و حمایت بیش‌تری است.
در ادامه این نشست، مهدی صابری (روان‌پزشک و رییس بخش روان‌پزشکی پزشکی قانونی) در این نشست ضمن بیان توضیحاتی درباره واژه ترنسکشوال (Transsexual) گفت: از کودکی همه آدم‌ها یک آگاهی از جنسیت خود دارد و برخی معتقدند از جنینی شروع می‌شود اما در برخی افراد این آگاهی با فیزیکی که دارند منطبق نیست. این افراد به تدریج از وسایل بازی یا لباس‌هایی که این جنسیت بیشتر شناخته می‌شود دوری می‌کنند و انتخاب‌شان چیزی برخلاف جنسیت فیزیکی آنها است و در دوران بلوغ که اوج تغییرات است درگیری‌های بیش‌تری ایجاد می‌شود و احساس می‌کند که او واقعاً جنسیت دیگری است.
این روان‌پزشک ادامه داد: اختلال هویت جنسیتی نام دیگری بود که برای این موقعیت آورده شد بعد از آن عنوان اختلال را هم حذف کردند و گفتند این اختلال نیست اما در مسیر این فرایند برای خانواده‌ها پذیرفتن اینکه فرزندشان جنسیتی دیگری می‌خواهد اتفاق بسیار سختی است و از طرف دیگر تحمل این دوگانگی برای فردی که ترنسکشوال است نیز دشوار است.
او افزود: ما نمی‌توانیم به طور قطع بگوییم اگر در کودکی علائمی دیدیم با کارکردن روی آنها می‌توان کاری بکنیم که آن فرد در جنسیت خود باقی بمانند. در این زمینه تحقیقات بسیار کمی انجام شده اما همین مطالعات نشان داده معمولاً نمی‌شود کاری کرد تا آن فرد در این جنسیت خود بماند. ما تنها می‌توانیم به آنها و خانواده‌شان آگاهی بدهیم و کمک بکنیم تا با توجه به شرایط‌شان بهتر بتوانند پیش بروند. در این شرایط قربانیانی هم وجود دارد به طور مثال ترنسکشوالی که مجبور می‌شود ازدواج بکند و حالا زن یا شوهری که در این میان با شخصی روبه‌رو می‌شود که در جنسیت اصلی خودش نیست و آن رفتارهای مورد انتظار را ندارد.
صابری در بخشی از صحبت‌های خود با اشاره به موضوع فیلم، درباره بحث‌های حقوقی که در این شرایط پیش می‌آید توضیح داد: حضانت فرزند در قانون ما به پدر و جد پدری داده می‌شود. در این میان اگر زنی مرد شده باشد حضانت به او داده نمی‌شود و اگر پدری تبدیل به زن شده باشد حضانت به مادر اصلی داده می‌شود. در قانون ارث هم، بر اساس جنسیت درحال حاضر فرد داده می‌شود.
رییس بخش روان‌پزشکی پزشکی قانونی درباره فرایند قانونی و پزشکی افرادی که می‌خواهند تغییر جنسیت بدهند بیان کرد: این افراد در ابتدا باید به یک متخصص اعصاب و روان مراجعه بکند، آنها یک تیم روان‌شناس و روان سنج دارند. آزمایشات متعددی انجام می‌شود از سونوگرافی تا تست‌های روان‌شناسی. جلسات متعددی با خود افراد و خانواده آنها برگزار می‌شود و تمام زمینه‌های زندگی را می‌کاوند تا در نهایت تاییدیه می‌دهند و با گواهی به دادگاه خانواده می‌روند. سپس به پزشکی قانونی می‌روند و کمیسیون اگر تایید کند به دادگاه می‌گویند و درنهایت با رای دادگاه می‌توانند به پزشک و جراح مراجعه بکنند. آنها تا مدت‌ها تحت درمان هورمونی قرار می‌گیرند و همه این مسیر بسیار پرچالش و سخت است.
هاجر پهلوانی (روان‌شناس بالینی با تخصص مشکلات هویت جنسی) در این نشست با تاکید بر اینکه مسائل روان‌شناختی را نمی‌توان تک‌عاملی و تک‌علتی دانست، درباره هویت جنسیتی توضیح داد: هویت جنسیتی احساسی است که درباره مرد یا زن بودن خودمان داریم. برای ترنسکشوال‌ها جنسیت بیولوژیک عادی نیست و اصلاً احساس همان جنسیت را ندارند. این نکته در تظاهرات رفتاری آنها به خوبی دیده می‌شود. اکنون این شرایط را با عنوان نارضایتی جنسیتی می‌نامند. این شرایط ممکن است از طرف خانواده نیز ایجاد شود و به طور مثال بزرگ‌شدن یک پسر در میان چندین دختر یا برعکس آن باعث می‌شود به طور اکتسابی این ویژگی از کودکی ایجاد بشود.
این روان‌شناس افزود: از زمانی که مراجع در لیست روان پزشکی قرار می‌گیرد، ۱۲ تا ۲۰ جلسه زمان می‌برد تا به نتیجه برسیم او می‌تواند جراحی انجام بدهد یا خیر. یکی از مهم‌ترین چالش‌های بعد از درمان بحث خانواده است. وقتی موضوع را با خانواده درمیان می‌گذاریم اولین مساله برای آنها آبرو است و اینکه چه توضیحی برای این قضیه داشته باشند. این نشان می‌دهند این موضوع به طور درست در جامعه درک نشده. اگر جامعه و رسانه بتواند به این مفهوم بپردازد فشار از روی خانواده برداشته می‌شود. شرایط گاهی آن‌قدر سخت می‌شود که این افراد و خانواده‌های‌شان مجبور به تغییر محیط زندگی‌شان می‌شوند.
پهلوانی در پایان صحبت‌های خود درباره چالش‌های بعد از تغییر جنسیت تصریح کرد: فرد تغییر جنسیت داده‌شده آیا می‌توانند به پوزیشن کاری قبلی خود برگردد؟ حمایت خانواده را دارند؟ موقعیت پیشرفته ورزشی خود را دارد؟ تقریباً همه اینها به سختی اتفاق می‌افتد و ایزوله می‌شوند. اینکه این افراد بتوانند تایید بشوند و حمایت اجتماعی خود را داشته باشد باعث می‌شود کم‌ترین آسیب را ببینند.
در ادامه طیبه دهباشی (مددکار اجتماعی فعال در زمینه مشکلات هویت جنسی) دیگر سخنران حاضر در این نشست، با اشاره به اینکه اگر خانواده پذیرش و آگاهی داشته باشد شرایط بسیار بهتر و راحت‌تر ادامه پیدا می‌کند، بیان کرد: هیچگاه فراموش نمی‌کنم، اولین شخصی که در ایران این عمل را انجام داد، پس از جراحی وقتی از او حسش را از این تغییر پرسیدم گفت من تغییر نکردم من الان همان جسمی را دارم که باید از ابتدا می‌داشتم. در واقع باید این‌طور به این موضوع نگاه بکنیم که این افراد جنسیت خود را تغییر نمی‌دهند. بلکه آنها با هویت واقعی خودشان تطبیق پیدا می‌کنند.
او درباره چالش‌های پس از تطبیق جنسیت گفت: همه ما در مقابل شرایط مشابه ممکن است برخوردهای متفاوت داشته باشیم. برخی بسیار قوی ادامه ادامه می‌دهند و برخی دیگر ممکن است دچار تزلزل شوند بنابر این شاید برخی افراد پس از مدتی از انجام تطبیق جنسیت احساس نارضایتی بکنند که در این مرحله باید جلسات روان‌درمانی خود را ادامه بدهند و از افراد متخصص کمک بگیرند.
فیلم سینمایی «پسر انسان» به کارگردانی سپیده میرحسینی و تهیه‌کنندگی مشترک میرحسینی و وحید دلیلی و با بازی بهنام شرفی، لیلا زارع، مجید پتکی، پریا مردانیان و هادی افتخارزاده اکنون روی پرده سینماهای هنر و تجربه است.
