گزارشی از افتتاح تالار دائمی علی اسفرجانی

طبق گزارش رسیده، دکتر مجید سرسنگی معان فرهنگی دانشگاه تهران در ابتدای مراسم افتتاح تالار دائمی استاد اسفرجانی به نمایندگی از دانشگاه تهران به حاضران خوش آمد گفت و افزود: امروز آثار هنرمند برجسته زنده‌یاد استاد علی اسفرجانی در یکی از تالارهای عمارت مرکزی باغ موزه نگارستان با نام خود استاد به نمایش عموم گذاشته می‌شود.

او ادامه داد: امیدواریم این تالار برای نسل‌های آینده پا بر جا بماند و نسل‌های آینده بیایند و از این آثار دیدن کنند و هم از هنر استاد اسفرجانی و هم از روح بزرگی که در تک تک آثار از ایشان به جا مانده است، بهره‌مند شوند. 

وی افزود: آثار هنری‌ای که از هنرمندان بزرگ، امروز به دست ما رسیده مجموعه‌ای از قطعات روح این هنرمندان است و امیدوارم که ما در دیدن این آثار ضمن اینکه زیبایی ظاهر آثار را می‌بینیم، عمق اندیشه این عزیزان را هم که در آثار متجلی است، ببینیم. 

معاون فرهنگی دانشگاه تهران اظهار کرد: خوشحالیم که پس از مدتها، بحث افتتاح این تالار به سرانجام رسید؛ باغ موزه نگارستان همانطور که استحضار دارید یکی از فضاهای بسیار زیبا، تاریخی و ارزنده کشور است و سابقه بسیار طولانی‌ای را با خود به همراه دارد. می‌توان گفت که نطفه آموزش عالی کشور در این مکان نهاده شده است و بسیاری از بزرگان علم و فرهنگ و ادب ایران در باغ موزه نگارستان، چه زمانی که دانشسرای عالی بوده و چه زمانی که دانشکده علوم اجتماعی بوده، تحصیل یا تدریس کردند که تصویر برخی از آن مشاهیر نیز در نگارستان به نمایش درآمده است. 

دکتر سرسنگی در ادامه تصریح کرد: ما اعتقاد داریم چنین مراکزی باید زنده و پویا باشند یعنی صرفا داشتن یک موزه و چارچوب تاریخی، کفایت نمی‌کند؛ مهم‌تر این است که ما بتوانیم نسلهای جوان را به این فضاها بیاوریم، جذابیت‌هایی را ایجاد کنیم که جوانان و نوجوانان بیایند از این مراکز تاریخی دیدن کنند و از تمدن و فرهنگ خود لذت ببرند و به بزرگی و عظمت آن پی ببرند و خودشان بانیان پیشرفت این فرهنگ و تمدن باشند. جوانان امروز باید تاریخ آینده این سرزمین را بسازند. 

وی در خصوص فعالیتهای باغ موزه نگارستان، عنوان کرد: کارهای متفاوتی در باغ موزه نگارستان در حال انجام است که یکی افتتاح تالار دائمی استاد اسفرجانی بود. مجموعه‌ای از آثار مرحوم عباد که از نقاشان خوب کشور هستند در بخش دیگری از دانشگاه تهران گردآوری شده بود که در اختیار نگارستان قرار گرفت، این آثار در حال مرمت است و به زودی از این آثار نیز رونمایی خواهد شد. نقاشی دیواری عظیم صحنه صف سلام فتحعلی شاهی را پس از سالها که در صندوق‌هایی مانده بود، بعد از دو سال مرمت در یکی از تالارهای نگارستان در معرض دید عموم قرار گرفته است. 

معاون فرهنگی دانشگاه تهران از افتتاح گالری فرمانفرماییان خبر داد و گفت: ان شااله 24 آذر افتتاح گالری منیره فرمانفرماییان را داریم که از بانوان بزرگ هنرهای تجسمی کشور هستند و تعدادی از آثارشان را به دانشگاه تهران هدیه کردند و چند ماهی است که فضای مناسب آثار در حال آماده سازی است. این آثار که ابعاد جهانی دارند و در بسیاری از جشنواره‌ها، نمایشگاه‌ها و بینال‌های بین‌المللی به نمایش درآمده و مورد تحسین قرار گرفته‌اند، در باغ موزه نگارستان در معرض دید علاقه مندان قرار خواهد گرفت. 

وی افزود: در همین باغ موزه به زودی یک نگارخانه هنرهای تجسمی نیز افتتاح خواهد شد که محلی برای ارائه آثار معاصر تجسمی هنرمندان کشور خواهد بود.

دکتر سرسنگی تاکید کرد: ما کسانی که امروز یا در کسوت هنرمند و یا در کسوت مدیر و یا اهالی فرهنگ و هنر و دوست داران این حوزه قرار داریم، مسئولیت سنگینی بر عهده داریم؛ فکر نمی‌کنم اینکه بنشینیم و امیدوار باشیم که در یک بخش دولتی همه مشکلات فرهنگ و هنر حل شود، انتظار به‌ جایی باشد. تاریخ هم نشان داده فرهنگ و هنر را اهالی فرهنگ و هنر حفظ کرده‌اند.  

این استاد دانشگاه در ادامه اظهار کرد: حتما ما تمدن بزرگی داریم حتما باید به آن ببالیم اما این همه کار نیست مهم این است که از این تمدن در بگیریم و راههای جدیدی را برای نسل آینده بازگشایی کنیم. نشستن و بالیدن به گذشته، به تنهایی نمی‌تواند یک کشور را به سعادت برساند. یک کشور وقتی سعادتمند است که همانطور که به گذشته افتخار می‌کند برای حال و آینده نیز برنامه داشته باشد. ما وظیفه داریم آثاری از خود به یادگار بگذاریم که باعث افتخار نسل آینده باشد. 

وی در پایان گفت: امیدوارم در کنار توجه به گذشتگان، توجه به نسل جوان مورد غفلت قرار نگیرد و ما دچار افراط و تفریط نشویم و به تربیت سردمدارانی چون اسفرجانی، عباد و … برای آینده کشور بیاندیشیم. 

در ادامه این مراسم، دکتر اکبر عالمی با نام بردن از استاد اسفرجانی به عنوان مردی باعث افتخار و میراث فرهنگی ایران، گفت: استاد اسفرجانی اگرچه از عالم خاکی رفت اما در تاریخ تمدن ایران زمین به ویژه در دوران معاصر ما، نام او برای همیشه ثبت شده است. 

وی افزود: اینکه من راجع به یک هنرمند نقاش و مینیاتوریست سخن می‌گویم در درجه اول به این دلیل است که بین هنرها، دیواری نیست از سوی دیگر من افتخار هم نفسی با استاد اسفرجانی را داشته‌ام و توسل جستم به شهرزاد اسفرجانی، همکار گرانقدرم هنرمند نامی در عرصه هنر گرافیک و نقاشی و خواستم فیلم مستندی از آتلیه استاد اسفرجانی در صدا و سیما ساخته شود و گفتم هیچ بودجه‌ای هم از شما نمی‌خواهیم. 

این استاد دانشگاه در ادامه اضافه کرد: از سویی می‌دانستم که استاد علی اسفرجانی از شهرت پرهیز می‌کرد؛ چیزی که ویروس آن در میان جوانان امروز ما تبدیل به عذاب الیم شده است.  

دکتر عالمی اظهار کرد: اسفرجانی به معنی عمیق کلمه، یک عارف بود و هرگز در پی دیده شدن از دریچه تلویزیون نبود و هر کاری کردم رضایت نداد، متوسل شدم به همسر گرامیش، ایشان به من گفت امروز عجله نکن ولی خبر میدهم. بعد به کمک شهرزاد اسفرجانی بالاخره توانستیم اجازه کار را از علی اسفرجانی بگیریم. وقتی فیلم مورد نظر ساخته شد و ایشان دیدند، به رسم ادب گفتم اگر اصلاحی لازم دارد بفرمایید، ایشان گفتند خیر، خوب است، تشکر می کنم. 

وی تصریح کرد: به اسفرجانی، استاد نگوییم چون در هیچ جای دنیا به یک هنرمند طراز اول، استاد، دکتر و … نمی‌گویند؛ مثل حسین بهزاد، لئوناردو داوینچی و … به همین دلیل من به او فقط می‌گویم علی اسفرجانی زیرا به مرتبتی رسید که دیگر کسی به او هیچ لقب و تیتری ندهد. 

دکتر اکبر عالمی با تاکید بر منش استاد اسفرجانی، افزود: اسفرجانی، الگوی درک درست عرفان ایرانی بود. ادبیات فارسی را بسیار بسیار خوب می‌دانست کما اینکه قدمای ما اغلب هم خط خوب داشتند و هم دانش بالایی داشتند. او زندگی معمولی‌ای داشت اما هرگز برای پول و شهرت کار نکرد و به همین دلیل آثار او بی قیمت است و نمی شود روی آن قیمت گذاشت. مجموعه این آثار در موطه نگارستان فرصتی بینظیر است. 

وی در پایان گفت: من بی نهایت از مجید سرسنگی ممنونم نه فقط برای حفظ میراث فرهنگی سرزمین مادری من و شما بلکه برای برنامه هایی که در ذهن داشته و دارد که به زمان و مکان ختم نمی شود و برای هزاران سال دیگر این سرزمین اثر دارد.  

در ادامه این مراسم، شهرزاد اسفرجانی به نمایندگی از خانواده اسفرجانی به سخنرانی پرداخت و گفت: از مسئولان دانشگاه تهران به خصوص دکتر مجید سرسنگی و همکارانشان تشکر می‌کنم؛ امروز صبح من حال عجیبی داشتم از خواب که بیدار شدم احساس می کردم قرار است به خانه جدید پدرم بروم. حال عجیبی داشتم چون فکر می کردم تحقق یک آرزو که آرزوی او بود ولی من و عده زیادی در حلقه ذی نفعان آن آرزو هستیم؛ امروز اتفاق افتاد. 

وی افزود: پدر من آرزو داشت که این مجموعه آثار در یک جا قرار بگیرد و در مرور زمان یا تحت تاثیر ورثه خانوادگی مورد خلل واقع نشود. من هم روزی که به پدر قول دادم، گفتم به شرطی این قول را انجام می دهم که تا در قید حیات هستین این آثار را به صورت قانونی برای این کار اختصاص دهید. 
این هنرمند ادامه داد: این وظیفه بر دوش من قرار گرفت که این مجموعه را به جایی بسپارم که هم حفظ شود و هم در دسترس جوانان و علاقه‌مندان قرار بگیرد لذا با هقت جفت کفش آهنی به چاهای مختلفی رفتم و در نهایت با موافقت مادر به جمع حامیان دانشگاه تهران پیوستیم و آثار را رسما وقف دانشگاه تهران کردیم. 

شهرزاد اسفرجانی در خالی که اشک می‌ریخت، گفت: اکنون پس از گذشت هفت سال با همت و حمایت دکتر سرسنگی و دکتر غلامی، این تالار دائمی افتتاح می‌شود. شاید این میراث در مقابل چیزهای بزرگی که به دانشگاه تهران اهدا شده کوچک باشد اما برای ما بسیار ارزشمند و بزرگ بود و خوشحالیم که توانستیم آنها را به دستان و مکان مطمئنی بسپاریم و امیدواریم دیگران هم میراث با ارزش خود را وقف کنند و این عادت زیبایی شود که میراث فرهنگی خانواده‌ها در معرض دید عموم قرار بگیرد و این آثار به جای رفتن به حراجهای خارجی، در سرزمین خودمان حفظ شوند. 
در ادامه، دکتر مجید سرسنگی معاون فرهنگی دانشگاه تهران با حضور دکتر محمد سریر رئیس شورای عالی خانه هنرمندان ایران، لوح سپاسی را به فاطمه کریم نژاد، همسر استاد علی اسفرجانی اهدا کرد. 

این مراسم که اجرای آن را امید محمدنژاد بر عهده داشت؛ با افتتاح تالار دائمی استاد اسفرجانی و نمایش آثار وی با حضور خانواده اسفرجانی،مجید سرسنگی،اکبر عالمی، محمد سریر، مجتبی حسینی رئیس موزه ملک،وحید قاسمی مشاور فرهنگی کاخ موزه نیاوران، منیر دارایی مدیر موزه هنرهای ملی، محمدعلی زارع چاهوکی مدیر کل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه تهران، امیرحسین حریری مدیر باغ موزه نگارستان و جمعی از هنرمندان و علاقه مندان به هنر پایان یافت.